NASA Tarafından Yayınlanan Bu Fotoğraflar İklim Değişikliğinin Ne Kadar Gerçek Olduğunu Kanıtlıyor

Bu sebeplerden ötürü, dünyadaki çeşitli yerlerden kıyas fotoğraflarını sergiledikleri Değişimin Resimleri (Images Of Change) isimli bir internet sitesini kullanıma açtılar ve bu sitede eriyen buzullara, yangınların sonuçlarına, orman örtüsünün tahrip olmasına, aşırı kuraklığa ve birkaç diğer fenomene daha yoğunlaşıyorlar.

“Antarktika Okyanusu’nun buzlarla kaplı kısmındaki buz örtüsü kışları artarken yazları küçülür ve genellikle Eylül ayında senenin en düşük kısmına ulaşır. 2012’deki minimum buz örtüsü 1979 yılında güvenilebilir uydu ölçümleri ilk alınmaya başladığından beri görülen en düşük seviyeye ulaştı. Bu fotoğraflar 1979-2000 seneleri arasındaki ortalama minimumla aşağı yukarı aynı düzeyde olan 1984’teki minimum buz örtüsünü 2012’de, buz örtüsü bunun aşağı yukarı yarısı kadarkenki haliyle kıyaslıyor. 2013’teki minimum biraz daha artmıştı, ancak 1970’lerin sonundan beri süregelen her sene yaklaşık olarak yüzde 12 civarındaki buz seviyesi düşüş trendini sürdümeye devam etti. Bu düşüş 2007 yılından sonra daha da hız kazandı. 2016’daki minimum buz seviyesi ise kaydedilen ikinci en düşün buz seviyesi oldu. “Bu düşüş bu seviyede devam ederse,” diyor NASA’da bilim adamı olan Joey Comiso, “Arktik bölgede yaz mesvimindeki deniz buzunun bu yüzyıl içerisinde tamamen erimesi oldukça olası.”

“1960’lara kadar Aral Denizi gezegenimizdeki dördüncü büyük göldü, ancak bu tarihte Sovyetler Birliği gölü besleyen nehirlerin sularını başka yönlere çevirerek Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın kurak topraklarında pamuk ve diğer ekinlerin yetişebilmesini sağladı. Aral Denizi’nin etrafındaki siyah çizgi 1960 yılında buradaki tahmini kıyı şeridini gösteriyor. 2000 yılındaki fotoğrafa gelindiğinde ise Kuzey Aral Denizi’nin Güney Aral Denizi’nden ayrıldığını görüyoruz ve Güney Aral Denizi de kendi içinde doğu ve batı bölümlerine bölünmüştü. 2005’te kuzey bölümüne yapılan bir baraj buranın sularını büyük oranda geri kazanabilmesini sağladı, ama güney denizini de feda etmiş oldu. 2014’teki kuraklık güney denizinin doğu bölümünün içinde yaşadığımız modern zamanda ilk defa tamamen kurumasına yol açtı. Bu derece büyük bir su kütlesinin düzenleyici etkisinin ortadan kalkması bu bölgenin kışlarının daha soğuk, yazlarının ise daha sıcak ve kurak olmasına sebep oldu.”

“1941’de çekilen fotoğrafta Muir Buzulu’nun aşağı kısımlarını ve onun bir kolu olan Riggs Buzulu’nu görüyorsunuz. Bu iki buzul Muir Körfezi’ni dolduruyordu. 2004’teki fotoğrafa gelindiğinde ise Muir Buzulu’nun neredeyse iki yüz senelik bir geri çekilme yaşadığını ve buna devam ettiğini görüyorsunuz ve artık yaklaşık olarak 7 kilometre kuzeydoğuya kaymış durumda, görüntüden çıkmak üzere. Rigg Buzulu ise 0.6 kilometre geri çekilmiş. İki buzul da önemli miktarda zayıflamış.”

“Uzun süren kuraklık zamanları suyun da geri çekilmesiyle birlikte Powell Gölü’nün su seviyesinde önemli bir düşüşe yol açmış. Bu fotoğraflar gölün aslında Arizona’nın yukarı akıntısından güney Utah’a kadar uzanan derin, dar, zigzag yapan bir rezervuar olan kuzey kısmını gösteriyor. 1999 fotoğrafı su seviyesini neredeyse tam kapasitesinde gösteriyor. Ancak 2014’ün Mayıs ayı civarında göl seviyesinin yüzde 42 oranında altına düşmüş.”

“Kuzeydoğu Afrika’da yer alan Sahra Çölü’ne 2016 Aralık ayının ortası gibi kar yağdı ve bu, bu bölgede pek fazla olan birşey değil. The Landsat 7 uydusunun Geliştirilmiş Tematik Haritacı Plus (Enhanced Thematic Mapper Plus- ETM+) sensörü sol fotoğrafta gösterilen Cezayirli Ain Sefra kabilesinin güneybatısında yer alan bölgedeki (burası çoğunlukla çöle açılan bir geçiş kapısı olarak da bilinir) karamel rengi üzerine beyaz manzaranın resmini çekebilmeyi başardı. En yüksek kısımlar haricinde bu karın hepsi eridi ve bu da Landsat 8 tarafından çekilmiş olan fotoğrafta görülebilir. Ain Sefra’ya en son 1979’un Şubat’ında kar yağmıştı.”

“Bolivya’nın ikinci en büyük gölü ve yerel topluluklar için önemli bir balık kaynağı olan Poopo Gölü kuraklık ve su kaynaklarının tarım ve madencilik için bölünmesi sonucunda bir kez daha kurudu. En son 1994 yılında kurumuştu ve bu kurumadan sonra suyun geri dönmesi birkaç yılı aldı; ekosistemlerin yeniden kendine gelebilmesi ise bundan bile uzun sürdü. Islak zamandayken göl yaklaşık olarak 3,000 kilometrekarelik bir alanı kaplıyordu. Gölün sığ derinliği- genelde 3 metrenin üzerinde olmaz- gölü dalgalanmalara karşı daha da kırılgan hale getiriyor.”

“17 Temmuz 2016’da bir buzulun ağzında yaşanan çökme Tibet’in Aru Dağlık Bölgesi’ndeki dar bir vadiye büyük bir buz ve kaya kütlesinin parçalanarak yığılmasına sebep oldu. Oldukça izole olan Dungru köyünde yaşayan 9 kişi 350 koyun ve 110 tibet öküzünden oluşan bir sürüyle birlikte hayatlarını kaybettiler. Şu zamana kadar kaydedilen çığların en büyüklerinden bir tanesi olan çığ yaklaşık 30 metre kalınlığında ve 10 kilometrekareye yayılan bir kalıntıyı da arkasında bıraktı. Buzulbilimciler halen bu çökmenin neden kaynaklandığını anlayabilmiş değiller.”

“Bu fotoğraflar İzlanda’nın orta batı bölümünde yer alan Ok volkanının üzerindeki erimekte olan bir buzul olan Okjokull buzulunun erimesinin son safhalarını gösteriyor (İzlandaca’da “Jökull” buzul anlamına geliyor). 1901 tarihli jeolojik bir haritaya göre Okjökull 38 kilometrekarelik bir alana yayılıyordu. 1978 senesinde bu bölgenin havadan çekilmiş fotoğrafları buzulun yaklaşık olarak 3 kilometrekare küçüldüğünü gösterdi. Ama şimdi buzulun yalnızca bir kilometrekareden az bir alanı kaplayan bir bölümü duruyor.”

“2017-18’in kış mevsimi boyunca Bering Denizi’nde 1850’de yazılı kayıtların başlamasından bu yana kaydedilmiş diğer kış mevsimlerine kıyasla daha az buz oluştu. Genellikle Nisan sonlarına kadar buz denizin 500,000 kilometrekareden fazla bir bölümünü kaplar ve bu da yaklaşık olarak Teksas’ın boyutunun iki katına eşittir. 2018’de bu zamandaki buz yayılması normalin sadece yüzde onu kadardı. Denizdeki buzun ne zaman ve nerede eridiğindeki değişimler bitki planktonlarının gelişimlerine etki edebilir ve bu da Bering’in bütün ekosistemini etkileyebilir. Bunun yanı sıra açık su buza oranla Güneş’in enerjisini daha fazla absorbe eder ve bu durum da gezegendeki küresel ısınma sorununa katkıda bulunur.”

“Yeni Zelanda’da 3,000’in üzerinde buzul var ve bunların büyük kısmı Güney Adası’nın güney tarafındaki Alpleri’nde bulunuyor. Buzullar ara ara kısa bir süre için daha iyi duruma gelseler de 1890 yılından beri küçülüyorlar. 2007 yılında ülkenin Ulusal Su ve Atmosfer Araştırma Enstitüsü’ndeki (National Institute of Water and Atmospheric Resaeach- NIWA) uzmanlar bu değişimin sebebini büyük oranda küresel ısınmaya bağladılar. Gerekli olan iklim soğuması olmadan, diye eklediler, buzullar eski boyutlarına geri dönmeyecekler. 1990 ve 2017 yılları arasındaki farklılıklar Mueller Buzulu, Hooker Buzulu ve Yeni Zelanda’daki en uzun buzul olan Tasman Buzulu’nu da dahil eden bu kıyas fotoğraflarında açıkça görülebilir.”

“Bu fotoğraflar Freeport, Teksas’ın biraz güneyinde bir alanı gösteriyor ve buradaki sahil her sene 17 kilometrelik bir uzanmayla birlikte 15 metre kadar küçülüyor. Burası tüm gezegendeki en büyük aşınma noktalarından bir tanesi. Hollanda’dan bir grup araştırmacı Landsat uydusunun verilerini kullanarak dünyadaki bütün kum plajlarındaki 1984-2016 yılları arasında yaşanan değişimleri gözlemledi. Bunun neticesinde koruma altına alınmış olanlarının üçte biri dahil olmak üzere plajların yüzde 24’ünün her sene 0.5 metreden fazla erozyona uğradığı sonucuna vardılar. Kum plajlarının yüzde 28’i civarı büyürken 48’i ise aynı şekliyle kaldı.”

“Dünyadaki buzulların birçoğu geriliyor ve küçülüyor, tıpkı Şili’nin Güney Patagonya Buz Sahası (Southern Patagonia Icefield- SPI) gibi. Ancak buradaki buzullardan biri, Brüggen Buzulu (aynı zamanda Pio XI Buzulu olarak da biliniyor), kimse nedenini bilmese de büyüyor. 1998 ve 2014 yılları arasında buzulun güney cephesi 593 metre uzamış ve Greve Gölü’ne akan kuzey cephesi de 107 metre uzamış. Bilim adamlarına göre, buzulun altındaki ya da içindeki aktivite, akış hızı ve gölün derinliği gibi diğer etkenlerle birlikte buzulun büyümesinde etkili olabilir. Her ne kadar nedenini hala bilemiyor olsak da, bu bölgedeki buzulları uzaydan yakın olarak incelemeye devam edeceğiz.”

“Alaska’daki Columbia Buzulu Chugach Dağları’ndan geçerek Prince William Sound’a doğru ilerler. 1794 senesinde İngiliz kaşifler buzulu incelediklerinde burnu Heather Adası’nın kuzey kenarına, Columbia Koyu’nun ağzının yakınlarına kadar uzanıyordu. Buzul 1980 senesinde kadar bu pozisyonunu korudu ve 1980’de hızlı bir biçimde küçülmeye başladı. Buzul öylesine eridi ki gelgitin yukarı ve aşağı doğru hareketi akıntısını nihayetinde buzul yatağı deniz seviyesinin üstüne çıkana kadar yaklaşık olarak 7.5 metre yukarı akıntıya doğru etkiledi ve buz okyanusla olan etkileşimini kaybetti.”

“Bu fotoğraflar Güney Dakota’da James Nehri’nin bir bölümünü gösteriyor. 2015 yılına ait fotoğraf nehri alışıldık akışında gösterirken 2020 fotoğrafında nehir kıyılarından taşıyor. Burası ve nehrin diğer kısımları 2019’dan beri sel halinde. Bu sahte renkli fotoğraflarda buz açık mavi ve deniz koyu mavi gösterilmiş. Aşağıda nehirle birleşen mavi bölge ise Putney Göleti ve burası da selle boğuşuyor.”

“2018’in Ekim’inde Walaka Kasırgası bölgeyi vurana kadar Doğu Adası, Eylül fotoğrafında da görülebileceği gibi, Kuzeybatı Hawaii Adaları’nın bir parçasıydı. Ancak, fırtına adayı oluşturan 5 hektarlık kum ve çakılın büyük kısmını sürükledi ve geriye yalnızca Ekim ayı fotoğrafında görülen iki şeritlik bir toprak parçası bıraktı. Doğu Adası, Papahanaumokuakea Deniz Ulusal Anıtı’nda (Papahanaumokuakea Marine National Monument) bir resif olan Fransız Fırkateyn Sürüsü’nün bir parçasıydı.”

“Korkunç derecedeki kuruluk kuzey-merkez Avusturalya’da geçen sene büyük yangınlara sebebiyet verdi. Şubat ayında kıyı boyunca yaşanan yangınlar çok miktarda hasara yol açtı ve ayrıca birçok hayvan da öldü. Bundan kısa bir zaman önce kuruluk Avusturalya’nın en seyrek nüfuslu yeri olan ve yaklaşık olarak Teksas ve Iowa’nın birleşimi kadar bir boyuta sahip Tanami Çölü bölgesinde de bir çok yangına yol açmıştı. Buradaki kum sırtları ve düzlüklerindeki bitki örtüsü çoğunlukla kısa çimenler ve çalılardan ibaret. Eylül 7 uydu fotoğrafları daha önceki yangınlardan kaynaklanan tahribatı gösteriyor (koyu renkli bölge). Eylül 23 fotoğrafına göz attığınız zaman, aktif yangınlar sebebiyle bu tahribatın daha da büyüdüğünü görüyorsunuz.”

“Oldukça soğuk olan Antarktika’da bile bir buzulun yüzeyi üzerindeki çöküntüler görece olarak sıcak olan yaz mevsiminde erime suyuyla dolarlar. 2020 fotoğrafındaki mavi kısımlar George VI Buz Sahanlığı’nda bu zamana kadar kaydedilmiş en geniş erime suyu birikmesini gösteriyor (yaklaşık olarak 140 kilometre yayılıyor). Bu kocaman buzul tabakası Antarktik yarımadasının batı bölümünden çıkıntı yapıyor ve yarımadayı Alexander Adası’ndan ayıran sularda yüzüyor. Bu gibi havuzlar buz sahanlıklarını güçsüzleştirebilirler ancak George VI’nın buna dayanacak kadar güçlü olduğu düşünülüyor.”

“Dereko ismiyle de bilinen bu şiddetli rüzgar fırtınası 10 Ağustos 2020’de Iowa, Illinois ve kuzey Indiana’dan saatte 120 kilometre veya daha fazla hızdaki kasırga rüzgarlarıyla geçti. Ulusal Hava Servisi’nin (National Weather Service) raporlarına göre doğu Iowa saatte 185 kilometre hızla giden rüzgarlarla karşılaştı. Bu fotoğraflar fırtınadan önceki ve sonraki süreçlerde bu bölgedeki mısır ve soya fasulyesi tarlalarının halini gösteriyor. Ağustos fotoğrafındaki daha açık yeşil renkteki alanlar rüzgarların tahrip ettiği ekinleri belirtiyor.”

“2017 yılının Mart’ının ortalarında başlayan şiddetli yağışlar Peru’ya büyük oranda zarar verdi. Açıklanan raporlara göre 70,000’in üzerinde insan evlerini kaybetti ve çamur kaymalarıyla seller sırasında 60’tan fazla kişi öldü. Hem Lago La Nina hem de Piura nehirleri yataklarından taştılar. Resmi verilere göre yaklaşık olarak 7,500 kilometrelik yol ve 509 tane köprü zarar gördü. Bu sahte renkli fotoğraflarda bulutlar ve tuz tavaları (tuzlu suyun içinde buharlaşıp geriye tuz bıraktığı yerdeki göçükler) açık mavi renkli olarak görülebilirler.”

“Dünyadaki diğer buzulların birçoğuna benzer şekilde Kanada’nın güneybatı Yukon Bölgesi’ndeki Kluane Ulusal Parkı ve Rezervi’nde bulunan Kaskawulsh Buzulu da geçtiğimiz birkaç onyılı kapsayan dönem içerisinde küçüldü. Bir Nature Geoscience (Doğal Yerbilim) makalesi ayrıca küçülmekte olan bir buzulun çok fazla görülmemiş bir nehir korsanlığı durumuna yol açtığını da belirtti- bir akıntının kaynaklarının diğerinin içine doğru akması. 2016’nın ilkbahar ayından önce olduğu gibi kuzeye doğru Slims Nehri’nden Kluane Gölü’ne ve oradan da nihayet Yukon Nehri’yle Bering Denizi’ne akmaktansa, erime suyunun büyük kısmı şimdi Kaskawulsh Nehri üzerinden doğuya doğru Alsek Nehri’ne ve oradan da Pasifik Okyanusu’na akıyor. Bu sapma çökeltilerde değişikliklere, buzul akıntılarının zamanlamalarının karışmasına ve kanallardaki su seviyelerinin değişmesine yol açmakla birlikte muhtemelen aşağı akıntıdaki ekosistemleri de kalıcı olarak değiştiriyor.”