Bu Şirin Buzul Kuşları Sizi Hayretler İçerisinde Bırakacak
And Dağları’nın yüksek kesimlerinde, donmuş buzulların arasında, neredeyse hiçbir şeyin hayatta kalmayı başaramadığı yerlerde minik, tombul, mavi-gri tüyleri olan bir kuş yumurtalarını bırakıyor ve yavrularını yetiştiriyor. Bu imparator penguenler dışında buz üstünde yuva yaptığı bilinen tek kuş- kuş yavrularını yetiştirmek için olabilecek en uygun olmayan ortamlardan bir tanesinde.
Beyaz kanatlı diuca ispinozu olarak bilinen (Diuca speculifera) bu kuş türü Arjantin, Bolivya, Şili ve Peru’daki yüksek dağ çayırlarında bulunuyor. Diuca ispinozu büyük Emberizidae ailesinin bir parçası, bu ailenin üyeleri Arktik tundrada yavrulamalarıyla biliniyorlar, ancak yalnızca diuca ispinozu direkt olarak son derece soğuk buz üzerine yuva yapmasıyla biliniyor.
2008 yılında Douglas Hardy wilson Ornitoloji Dergisi’nde bulduklarıyla alakalı bir makale yazmış. Bir ilkokul öğrencisi olan oğlu da bu makaleyi yazarken ona yardımcı olmuş.
Harry And Dağları’na bir seferden fazla gitmiş, ancak bulduğu tek şey terk edilmiş yuvalar olmuş. 2014 yılında nihayet bir buzulun üzerindeki ilk aktif yuvayı gözlemlemeyi başarabilmişler.
Bu yuvalar kap biçiminde, hantal yapılarmış ve çimen, dallar ve tüylerden yapılmışlar. Yuvaların ağırlıkları en fazla 230 gram civarındaymış. Yuvaların alt kısmı yaklaşık 25.5 cm kalınlığındaymış ve yumurtaların aldığı tüm yalıtım da aşağı yukarı bu kadarmış.
2016 yılında bir BBC belgesel ekibi Peru Andları’ndaki Quelccaya Ice Cap’teki bir buz tepesine yuva yapmakta olan diuca ispinozunu ilk kez görüntüleyebilmiş.
Her ne kadar buzun üstünde yumurtlayıp yavrular yetiştirmek garip olsa da soğukta yaşayıp çoğalan birçok kuş ve memeli türü mevcut. Bunlara “chionophile” deniyor (Yunanca bir kelime olan ve kar anlamına gelen “chion” ve aşık anlamına gelen -phile ekinden türetilmiş).
Bu gibi doğal ortamlarda hayatta kalan kuş türlerinden en çok rastlanılanı ötücü kuşlar. Ancak tıpkı şahin grubundan kaya kartalları ve kargagillerden olan bayağı kuzgun gibi başka kuş gruplarına da rastlamak mümkün. Bazı kar tavuğu türleri de soğuk iklimlere adapte olmuş haldeler. Hayatta kalabilmeleri soğuğa bağlı olan çok sayıda memeli de var; mesela bizonlar, misk öküzleri, kanada geyikleri, rengeyikleri, dağ keçileri, ibeksler, yağmurcalar ve kanada koyunları gibi büyük ve tüylü hayvanlar.
Çok tüylü ve kürkle kaplı halde oldukları için bu hayvanların sıcak dönemlerde vücut ısılarını düzenleyebilmeleri zor olabiliyor. Bu hayvanlar ya direkt olarak buzun üzerine yatıyor ya da buzulların yarattığı serinliği kendilerini soğutmak için kullanıyorlar. Diğer hayvanlar da hayatta kalabilmek için buzu farklı şekillerde kullanıyorlar.
Ayılar, kar leoparları ve porsuklar gibi etçil hayvanlar kokularını bırakmamak için karlı bölgeler ve buzullar üzerinden bir noktadan diğerine gidiyorlar. Ancak buzullar eriyip küçüldüğünden, buza kara ve soğuk iklimlere bağlı yaşayan bu organizmaların pek çouğunun doğal alanları azalacak ve hatta bazıları nesillerinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bile kalacaklar.
